Velen zullen ze nog kennen, de wat statige, vroeg twintigste eeuwse gebouwen van de Van Heukelomstichting, het 'blindeninstituut". Hier was tot in de dertiger jaren een tuchtschool voor jongens gevestigd. De stichting is genoemd naar mr. H.P. Van Heukelom, directeur van de Nationale Hypotheekbank, maar daarnaast meer dan 50 jaar betrokken als bestuurder van het Instutuut tot onderwijs voor blinden, met vestigingen in 't Gooi, bij Zeist en in Haren.
Rond 1988 wil de stichting de oude gebouwen slopen en vervangen door een aantal aparte woningen voor de huisvesting van de meervoudig gehandicapte blinde en slechtziende pupillen. De gemeente wil de monumentale panden handhaven maar kan dit moeilijk afdwingen omdat het geen rijksmonumenten zijn. De uitkomst is bekend, de gebouwen zijn gesloopt.
Veranderde opvattingen. De plannen van de stichting hadden alles te maken met een veranderde opvatting over de behandeling van de kinderen. Bij de oprichting van de stichting in 1952, 3 jaar na het overlijden van Van Heukelom, waren de kinderen naar zwaarte van de beperking over het land verdeeld: kinderen met een normale begaafdheid die braille konden leren en van wie verwacht werd dat normaal zouden kunnen weken gingen naar het Gooi, Kinderen die als voorland een plaats in een beschutte werkplaats hadden en kinderen die niet leerbaar waren en levenslang verzorging nodig hadden gingen naar Haren. Kinderen werden dus ver van huis geplaatst.
Bij de nieuwbouw wou men een huiselijke sfeer scheppen in kleine woongroepen en daar is een verbouwde tuchtschool niet geschikt voor. Contact met thuis werd belangrijk, men streefde naar 'opvang in de regio'. De Van Heukelomstichting is na een aantal tussenstappen opgegaan in Visio, dat het grootste deel van de leerlingen uit de provincie Groningen betrekt. Kinderen wonen alleen als het niet anders kan in een woongroep in een normaal huis, de grote meerderheid woont bij de ouders en komt dagelijks naar Haren. Visio richt zich ook op begeleiding van kinderen met een visuele beperking die naar het gewone onderwijs gaan.
Ingrid Smit voor de Harense Historische Vereniging Old Go
Dit artikel is gepubliceerd in Haren de Krant augustus 2019