Het was een raadsel! Het café Seinpost moest in Harendermolen gestaan hebben, maar het was onduidelijk waar. Een oproep op deze website en in Haren de Krant bracht het antwoord.

Hoe begon deze speurtocht? De heer Rutgers, erelid van Old Go, had deze twee ansichtkaarten in zijn archief. Op de kaarten vielen twee zaken op: dat het een café was met een dakterras en dat het in Harendermolen lag. Nu ben ik geboren en getogen in Glimmen en ken ik in Glimmen en Harendermolen elke grasspriet. Maar een theehuis Seinpost ‑ daar had ik nog nooit van gehoord. De heer Rutgers had de ansichtkaarten al lange tijd in zijn bezit en kon niet achterhalen waar dit gebouw gestaan had. Old Go werd ingeschakeld én Haren dé Krant.

Er kwamen een paar reacties die ons op het spoor zetten van de renbaan die in Harendermolen had gelegen. Een seinpost, waar vanaf het dak men de paardenrennen kon volgen. Ik heb het gebied van de renbaan uitgekamd en oudere bewoners gevraagd. Niemand die van het bestaan van deze seinpost wist. Café Seinpost bleef een raadsel.

Het plan was om een verzoek tot het kadaster te richten. Tot een Harense oplettende gemeenteambtenaar, die het archief aan het reorganiseren was, een vergunning (uit 1905) vond voor een theehuis aan de Rijksstraatweg 337 Haren. Met bijbehorende bouwtekeningen die op de ansichtkaarten leken. Hij had de foto's gezien in Haren dé Krant en legde het verband tussen de foto's en de vergunning en de tekeningen. De vergunning was aangevraagd door de heer Smit eigenaar van het bekende Boschhuis in Groningen.
Dat op de ansichtkaarten de naam 'Harendermolen' stond bleef een raadsel. Wat bleek nu: Harendermolen lag begin 1900 tot bijna in Haren. Dat verklaart de datum en situering in Harendermolen. Het theehuis lag dus op Rijksstraatweg 337 en bestaat nog steeds in een andere vorm: een villa De Vogelhof genaamd. De contouren van het oude theehuis zijn nog terug te vinden in het huidige huis. Het theehuis is verbouwd... tot het huidige huis. Toen ik met de bewoner van de villa sprak, vertelde hij mij een leuke anekdote. Zijn oude buurman die in het voormalig oude boerderijtje naast hem woonde, vertelde hem dat je vroeger op het dak van de Vogelhof kon staan. Het verhaal klonk wat ingewikkeld, want het huidige huis heeft een puntdak. Toen hij de foto's van het theehuis zag, begreep hij het verhaal. Men kon op het dak van het oude theehuis staan. Je kon dan de tram van beide kanten zien aankomen. De naam Seinpost zou hier naar kunnen verwijzen. Bij het oude tramhuisje bij de Holsteinlaan was een wissel. De trammetjes konden hier elkaar passeren. Zo beginnen de puzzelstukjes op hun plaats te vallen.

Ali Bakker

.

Op de gemeentelijke monumentenlijst van Haren komt het pand Rijksstraatweg 143-149 voor.
Het pand, bestaande uit winkel-kantoor en woningen werd gebouwd voor de firma Dikema en Camphuis te Groningen, onder architectuur van de Groningse architect A. Th. van Elmpt. De gemeente Haren verleende de bouwvergunning begin oktober 1926.
Antonius Theodorus van Elmpt (1866-1953) was een architect die eerst volgens de Jugendstil ontwierp, maar later de Amsterdamse school aanhing, zij het met eigen accenten. Zo versierde hij de door hem ontworpen gebouwen vaak met tegeltableaus. Toen hij dit gebouw mocht ontwerpen deed hij dat ook: voor het winkelgedeelte ontwierp hij een omranding van entree en etalage en voor het kantoorgedeelte werd de erkeruitbouw ondersteund door mannelijke ‘kariatiden’. Dit tableau werd gemaakt bij de Porceleyne Fles in Delft: links is een gekromde kolensjouwer afgebeeld, de zak kolen op de rug vasthoudend, rechts is een geknielde mijnwerker afgebeeld met mijnlampje en houweel, beide verwijzend naar de brandstoffenhandel en de steenkolenmijn.
Mannelijke kariatiden komen - uitgezonderd de Atlasfiguur, oa op het dak van het paleis op de Dam- weinig voor, meestal was deze rol weggelegd voor welgevormde vrouwen, die dan een dak –van een Griekse tempel - ondersteunden. In Groningen komen de mannelijke kariatiden nog voor bij de coöperatieve bakkerij ‘de Toekomst’ aan het Taco Mesdagplein, deze verbeelden een landarbeider met schop en een industriearbeider met een voorhamer. Freek Melles Dikema (1822-1909) was een brandstofhandelaar en kruidenier in Groningen, op de studentensociëteit Mutua Fides, stond hij bekend als ‘vadertje Dikema’. De brandstoffenhandel werd na zijn dood verkocht aan Camphuis met de bepaling dat de naam Dikema in de firmanaam behouden bleef.Feico Camphuis (1890-1945), geboren in Groningen en overleden in Duitsland, was koopman. Na zijn huwelijk ging hij wonen op Huize Vennebroek te Paterswolde. Hij was ook raadslid in Eelde-Paterswolde en later wethouder, locoburgemeester en werd van 1942-1943 als gijzelaar vastgehouden te Haaren en Moergestel (NBr). Hij nam deel aan het verzet en werd opnieuw gevangen gezet en is in het concentratiekamp Neuengamme overleden.Het kantoor van de firma was aan het Gedempte Zuiderdiep te Groningen, en de opslag bevond zich aan de Marwixstraat. Medefirmant en broer Johannes Camphuis (1894-1976), was na de oorlog de drijvende kracht achter de brandstoffen handel.Het huidige gebruik van het gebouw bestaat uit appartementen, een Primerawinkel en een eetcafé.Redenen voor de gemeente om dit pand als gemeentelijk monument aan te duiden zijn er in gelegen dat het een exemplarisch gebouw en beeldbepalend is, stijlzuiver en uniek.

Roelof van Wijk Voor de Harense HJistorische Vereniging Old Go

En wat hebben de gemeenten Groningen en Utrecht daarmee te maken?
Het lijkt een beetje bedrieglijke titel, maar de oorspronkelijke eigenaar, het huis en de nieuwe eigenaar hadden allemaal dierennamen, hoe kom ik in dit onderzoek verzeild?

Naast de Dorpskerk in Haren liggen op het kerkhof rondom de kerk nog een zestal oude grafstenen (zie de foto van de oplevering na restauratie ca 1996). Drie daarvan betreffen leden van één familie. De gemeente heeft wel is waar voor een bordje gezorgd, maar dat behoeft wat onderhoud. Naast de tekst, die op de stenen is aangegeven, is verder geen informatie beschikbaar. In het kader van het thema 'Sporen' op de Open Monumentendag in 2008 is wat onderzoek gedaan. Hier volgt het resultaat.

Mr. Albertus Reiger, werd geboren in Leeuwarden op 6 februari en Nederlands Hervormd gedoopt op 18 februari 1780, als zoon van Timotheus Reiger en Baukje Bernardus (van der Meer). Hij studeerde rechten aan de Groningse Universiteit en vestigde zich daarna als advocaat in Groningen. Later werd hij benoemd tot auditeur-militair (aanklager bij de krijgsraad) voor Groningen en Drenthe. Hij huwde als 24-jarige te Groningen op 19 januari 1804 met Laurentia Adriana Margaretha Sijpkens, Nederlands Hervormd gedoopt te Groningen op 1 mei 1783. Zij was bij het huwelijk 21 jaar oud en dochter van Henricus Sijpkens, predikant, laatstelijk te Groningen en vanaf 1774 hoogleraar te Groningen en Elisabeth Huber.
Het echtpaar woonde in de Nieuwe Ebbingestraat, aan het Singel en later aan de Grote Markt te Groningen en had sinds ongeveer 1819 een buitenhuis te Haren, want Albertus Reiger kocht op 4 december 1818 de oude herberg ‘de Wolf’ te Haren, reeds ruim honderd jaar eerder, in 1714, bekend als “een huys bij Haaren, daar waar de Wolf uyt hangt” en kocht op 31 december van datzelfde jaar nog 9 grazen aangrenzend land. Hij kocht de herberg van de toenmalige eigenaar Roelf Vos, getrouwd met Jantje Homan, die de herberg en de boerderij de Vossenplaats in 1781 van de ouders Roelof Jelkes Vos en Grietje Jans Pathuis erfden.

Voordat burgemeester Boerema dus ook maar bestond, had Albertus Reiger zich de spreuk aangetrokken: “waarom zoudt gij wachten met buiten wonen, tot ge binnen zijt”, maar waarschijnlijker is dat hij na zijn benoeming tot auditeur- militair voor Groningen en Drenthe vanwege de afstand Groningen-Assen ergens halverwege wilde kunnen wonen. Albertus Reiger bouwde er een nieuw, groter, huis de Wolf en gebruikte dat als buitenhuis. Het huis stond er tot 1891, toen  werd voor een andere familie, namelijk het echtpaar Atze Wassenaar en Hendrika van Wely het huidige Huize de Wolf gebouwd. Deze familie kwam overigens ook uit Friesland. Hun dochter Anna Jeanetta Wassenaar huwde in 1919 met Johan Wytzius de Marees van Swinderen, maar de familie was toen al een achttal jaren uit Haren vertrokken naar Den Haag. Op de oude topografische kaart uit 1900 van Haren werd nabij dit huis een renbaan aangegeven. Atze Wassenaar stamde uit een befaamd paardenfokkersgeslacht.

Mr Albertus Reiger overleed te Groningen op 27 januari 1831 in de ouderdom van 50 jaar, en werd begraven te Haren, en zijn echtgenote, mevrouw Reiger-Sijpkens overleed te Haren op 10 mei 1855, in de ouderdom van 72 jaar. Zij zal te Haren op de ‘nieuwe’ begraafplaats aan de Kerkstraat zijn begraven. 
Bij de verkoop van het huis de Wolf, door de erven in 1855 na het overlijden mevrouw Reiger, werd ook een bijbehorende zitplaats in de ‘Abberings’ bank in de Ned. Herv. Kerk - de Dorpskerk - te Haren verkocht. Het geheel betrof toen: ‘Eene zeer aangenaam aan den Straatweg op korten afstand van Groningen bij Haren gelegen buitenplaats, bestaande in een logeabele heerenbehuizinge met schuur en stalling, wel aangelegde tuinen met een daarin gelegen kamp bouwland, tezamen groot één bunder, achtenzeventig roeden en tachtig ellen´.

Het echtpaar kreeg acht kinderen, en daarvan zijn te Haren op het oude kerkhof rond de Dorpskerk naast de vader van het gezin, nog begraven: de oudste zoon: mr Henricus Reiger, gedoopt Groningen 19 december 1806, vernoemd naar moeders vader; hij studeerde ook rechten te Groningen en vestigde zich net als zijn vader als advocaat te Groningen, werd later rijksadvocaat, en overleed op jonge leeftijd, oud 40 jaar, te Groningen op 30 september 1846, wonend in de Oude Ebbingestraat. Hij huwde Groningen 30 oktober 1839 met Willemina Louisa de Jongh, geboren Kampen 1806, overleden Groningen 17 januari 1899, oud 83 jaar, dr van Wybrand Adriaan de Jongh, kolonel en Anna Geertruid Noot.

Uit dit huwelijk werden drie zoons geboren, waarvan de tweede zoon Wijbrand Adriaan Reiger, geboren 10 juli 1842, gemeentesecretaris van Groningen en later hoogleraar staatshuishoudkunde aan de Groningse Universiteit werd, en naar wie de Reigerstraat in de Korrewegbuurt van de gemeente Groningen werd genoemd. Hij trouwde en de vijf nagelaten weeskinderen van een broer van zijn vrouw werden door hem en zijn echtgenote in huis genomen en groot gebracht. Een door Frans Bach geschilderd portret van hem hangt in de senaatskamer van de Rijksuniversiteit te Groningen. De derde zoon Bernardus Reiger, geboren 14 januari 1845, overleden Utrecht 31 januari 1908, die eerst militair, maar later industrieel (beetwortelsuikerfabrikant), en daarna gemeenteraadslid en een succesvol wethouder en een bekend en gewaardeerd burgemeester (1891-1908) van de gemeente Utrecht werd, een borstbeeld van hem staat op de Maliebaan in Utrecht.
Te Haren werd ook nog begraven de jongste dochter: Sara Catharina Reiger, geboren Groningen 30 januari 1825, overleden Groningen 23 mei 1838, oud 13 jaar. 
De overige kinderen waren:
Johanna Boudina Reiger, ged Groningen 01-02-1805, zij huwde in 1838 met Jacobus Salverda, militair, weduwnaar van Gezina Wilhelmina van Swinderen.
Albertina Baukjen Reiger, ged 08-09-1809
Bernardus Timotheus Reiger, geb 13-11-1812
Elizabeth Reiger, geb 15-09-1814
Frederik Ulrich Herman Reiger, geb 07-04-1818
Wilhelm à Brakel Reiger, geb 05-07-1821, ovl den Haag 30-01-1903, officier van Justitie in Batavia, zijn nageslacht met de naam à Brakel Reiger wordt beschreven in Ned. Patriciaat 1918, pag 322 ev.

Roelof van Wijk 2008, aangevuld 2009, voor de Harense Historisch Vereniging Old Go