13. Gezondheidszorg in Haren

Gezondheidszorg in Haren 
Drs. C.A.E. Volckmann 
Harener Historische Reeks nr 13, Haren 2000 
Boekhandel Boomker & Savenije Haren 
ISBN 90.71809.56.0 
Tot stand gekomen met financiële steun van Stichting Het Groene Kruis Haren, het departement Groningen-Haren van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, Rabobank Groningen e.o. en de gemeente Haren

Deze lijvige uitgave (80 pagina's) begint met een historische beschrijving van de gezondheidszorg. Er zal in oude tijden in het gebied van de latere gemeente Haren ook wel iets aan gezondheidszorg zijn gedaan, maar hoe precies is onduidelijk. Wellicht speelden de nonnen van klooster Yesse te Essen hierbij een rol. De eerste bekende chirurgijn in Haren was Jan Popko Oostingh. Na zijn overlijden in 1832 werd hij opgevolgd door zijn zoon Popko Jans Oostingh. Vanaf ca 1900 waren er twee huisartsen in Haren. Alle huisartsen in Haren worden kort beschreven (de meeste met foto). Na vader en zoon Oostingh waren dit: W.H. Vaster (1874-1878), C.W.P. Hubenet (1877-1909), M. Bolt (1878-1881), E. Takens (1900-1926), J.W.H. Nanninga (vanaf 1903 in Helpman), K.J. Feringa (1909-1913), J.J. Wiersma (1913-1926), W. Hemmes (1926-1929), J. Kruizinga (1925-1958), R.H. Vink (1928-1956), J. Huisjes (1934-1953), H. Hospers (1953-1965), J. Stenvers (1953-1981), A.H. van Drooge (1955-1968), A.J. Luteijn (1956-1979), F. Bruins (1958-1984), J.W. Polman (1965-1994), H. Koning (1970-1973), O.H.W.P. Zersch (1976-2000), M.C. Sieders (1981-1993), J. Eerelman (1936-1939 te Glimmen), W. Scherjon (1939-1949 te Glimmen), P. Blonk (1950-1955 te Glimmen) en L. Smid (1955-1992 te Glimmen).
Behalve voor de artsen is er aandacht voor vroedvrouwen, tandartsen, wijkverpleegkundigen, fysiotherapeuten, apothekers en drogisten. In een apart hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de verzorging van behoeftigen, wezen, zieken en bejaarden in en door binnen de gemeente gevestigde instellingen, zoals Huize Weltevreden te Glimmen, Avondlicht en Dilgtoord, Huize Westerholm, Zonnehof, Erasmusheem en Het Groene Kruis. Het Groene Kruis had in Haren een eigen gebouw met magazijn, aanvankelijk aan de Meerweg 4, later aan de Heide en Watersteeg. Een bekende medewerkster van het Groene Kruis was wijkzuster Nelly Wartena. Zij staat met een foto voor op het boek. Ook het kinderziekenhuis W.A. Scholten, de Van Heukelomstichting en het Instuut Guyot zijn niet aan de aandacht van de schrijver ontsnapt.

12. Bouwkunst in Haren - Rijksmonumenten in de gemeente Haren

Bouwkunst in Haren - Rijksmonumenten in de gemeente Haren 
Ir. P.W. Havik 
Harener Historische Reeks nr 12, Haren 1999 
Boekhandel Boomker & Savenije 
ISBN 90.71809.50.1 
Tot stand gekomen met financiële steun van het departement Groningen-Haren van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, Rabobank Groningen e.o. en de gemeente Haren

In dit boek aandacht voor de architectuur en stedebouw in de gemeente Haren. Na een korte inleiding over de ontwikkeling van het dorp Haren, volgt een uitvoerige beschrijving van de diverse bouwstijlen, die in de gemeente Haren zijn toegepast vanaf het einde van de negentiende eeuw. Dit uiteraard aan de hand van voorbeelden van panden, die in de gemeente zijn aangewezen als rijksmonument. Zo worden besproken: het Eclecticisme, de Um-1800-stijl, Art Nouveau of Jugenstil en Chaletstijl, Engelse Landhuisstijl, Amsterdamse School, Functionalisme en Delftse School.
Een groot aantal objecten wordt apart beschreven met bij elk object een foto:
** te Glimmen: Hoge Hereweg 94 (Vogelzang), Rijksstraatweg 5 (boerderij Weltevreden), Rijksstraatweg 77 (De Brinkkamp);
** te Haren: Dilgtweg 6, Julianalaan 11 (Lindenhof), Lutsborgsweg 51/53 (Sassenhein), Rijksstraatweg 17 (De Dilcht), Rijksstraatweg 19, Rijksstraatweg 32, Rijksstraatweg 45 (De Wyk), Rijksstraatweg 69 (Linqenda), Rijksstraatweg 70 ('t Klaverblad), Rijksstraatweg 73 (De Laankamp), Rijksstraatweg 76 ('t Huis de Wolf), nabij Rijksstraatweg 226 (tramwachthuisje), Rijksstraatweg 240 (Huize de Hondsrug), Rijksstraatweg 242, Rijksstraatweg 290 (poortgebouw De Eshof), tegenover Rijksstraatweg 326 (tramwachthuisje), Rijksstraatweg 348 (Hesterstede), Rijksstraatweg 353 ('t Zunneke), Rijksstraatweg 377, Rijksstraatweg 381 (De Dobbe), Stationsweg 20 (Het Uilennest), Terborgsteeg 4, Viaductweg 8 (manege), Viaductweg (viaduct), Waterhuizerweg 7 (Tuindorpschool), Weg voor de Jagerskampen 3, Weg voor de Jagerskampen 30 (De Jagerskampen), Westerse Drift 25, Westerse Drift 95;
** te Onnen: Waterleidingweg 4/6/8 (pompstation waterbedrijf).
Als bijlage is bijgevoegd een overzicht van alle rijksmonumenten in de gemeente Haren (Glimmen, Haren, Noordlaren en Onnen) met een korte beschrijving en een kleine foto. In dit overzicht zijn ook de gebouwen van voor 1850 opgenomen, die meestal zijn opgetrokken in een traditioneel-ambachtelijke bouwtrant en in het boek niet verder worden besproken (zoals boerderijen, molens en kerken).

11. Van Nicolaas tot Nederlands-Hervormd – Acht eeuwen Harener dorpskerk 

Van Nicolaas tot Nederlands-Hervormd – Acht eeuwen Harener dorpskerk 
Drs. H.W.W. van Loenen 
Harener Historische Reeks nr 11, Haren 1996 
Boekhandel Boomker & Savenije Haren in samenwerking met Knoop Haren BV 
ISBN 90.71809.43.9 
Tot stand gekomen met financiële steun van het departement Groningen-Haren van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, Rabobank Groningen e.o. en de gemeente Haren

De start van dit boek ligt veel verder terug in de tijd dan de stichtingsdatum van de Harener dorpskerk. Naast de huidige kerk zijn in 1996 bewoningssporen aangetroffen uit de periode 664 tot 680. En hebben de stenen die nu nog steeds voor de kerk liggen ooit deel uitgemaakt van een heidense cultusplaats? De oudste vermelding van de huidige kerk dateert van 8 juni 1360. De kerk werd gewijd aan de heilige Nicolaas. De kerk is niet het enige religieuze centrum in Haren. Er zijn er meer en die komen in het boek ook kort aan de orde: het klooster Essen, de kluizenaarswoning in het Harener Holt en de heilige plaats Hilghe Stede. Na de inname van de stad Groningen door Maurits en Willem Lodewijk op 23 juli 1594 werd de ‘gereformeerde’ religie ingevoerd. De kerk werd wat we nu Nederlands-Hervormd noemen. Een lange reeks dominees diende de kerk. De kerk deed aan armenzorg en stichtte in het dorp een armenhuis. Uitvoerig worden kerkgebouw, toren en interieur beschreven. Uiteraard ook de ingrijpende verbouwing onder leiding van rijksbouwmeester Peters in 1914. Soms werd de toren gebruikt als uitkijkpost bij gevechtshandelingen. Zo ook door Bommen Berend bij het beleg van Groningen in 1672.

10. Buitenhuizen in Haren – Wonen op stand

Buitenhuizen in Haren – Wonen op stand
Drs. A.C. Timmer
Harener Historische Reeks nr 10, Haren 1995
Boekhandel Boomker & Savenije Haren in samenwerking met Knoop Haren BV
ISBN 90.71809.39.0
Tot stand gekomen met financiële steun van het departement Groningen-Haren van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, het H.S. Kammingafonds en van de gemeente Haren

De gemeente Haren heeft een aantal buitenhuizen gekend die vooral gebruikt werden als zomerverblijf door aanzienlijke Stadjers. In dit boek worden de buitenhuizen besproken die binnen de grenzen van de huidige gemeente Haren liggen. Huizen in Helpman, zoals het Huis Groenestein, komen in het boek dus niet aan de orde. Welke huizen wel: De Hof te Hemmen en Warmolts, ’t Huis de Wolf, Emdaborg/Zorgvrij en Lusthorst, De Mickelhorst, Voorveld, Het Huis te Glimmen, Welgelegen en Meerlust. De geschiedenis van het Huis te Glimmen gaat terug tot de 16e eeuw. Reeds in 1226 was sprake van een kasteel te Glimmen, maar een relatie tussen dit kasteel en het Huis te Glimmen is niet aangetoond. Huize Voorveld te Harenermolen is het zomerverblijf geweest van de maire/schout Laclé en van de burgemeester De Sitter. Burgemeester Van Trojen was eigenaar van de Lusthorst aan de Oosterweg. De meeste oude buitenhuizen zijn inmiddels verdwenen. Eigenlijk is alleen het Huis te Glimmen nog over. De later gebouwde huizen ’t Huis de Wolf en Welgelegen geven allure aan de Rijksstraatweg in Haren en Glimmen. Het huidige Huize Hemmen dateert van 1918, maar lijkt veel op een eerdere versie van 1840.

Old Go

De Harense Historische Vereniging Old Go is opgericht in januari 2010 en houdt zich bezig met de geschiedenis van de voormalige gemeente Haren. De gemeente bestond uit de dorpen Haren, Glimmen, Onnen en Noordlaren en de buurtschappen Essen, Dilgt en Hemmen. Op 1 januari 2019 is de gemeente Haren in het kader van de gemeentelijke herindeling samengegaan met de gemeenten Groningen en Ten Boer. 

Gevarieerd aanbod

Lezingen en excursies

Organisatie Open Monumentendag 

Uitgave van Harens Old Goud, 2x per jaar, een tijdschrift met een breed aanbod van artikelen en oude foto's

Publicaties in Haren de Krant

Presentatie en promotie op evenementen.

Info-centrum

Kom eens langs in het Info-centrum van Old Go! Elke eerste donderdag van de maand kunt u van 14.00 tot 16.00 uur bij ons terecht voor inzage in ons archief. We hebben een luisterend oor voor uw (oude) verhalen met of zonder foto’s. Voor vragen en informatie kunt u mailen naar info@oldgo.nl. Het adres is: Oude Brinkweg 12A, Haren; de trap op naar boven.   

Contact

Wilt u lid worden?  Zie ons aanmeldingsformulier. 

Heeft u een algemene vraag of opmerking:  info@oldgo.nl

Wilt u een artikel of foto's aanbieden voor Harens Old Goud: redactie@oldgo.nl