Vele honderden belangstellenden kwamen afgelopen weekend naar Noordlaren om deel te nemen aan de door Old Go georganiseerde activiteiten in het kader van de Open Monumentendag. Na de opening door Henny Groenendijk met een lezing over herkenbare oude elementen in het landschap, werd mede door het prachtige weer het terras van De Hoeksteen aan de Lageweg het vertrekpunt voor de vele activiteiten. Orgelmuziek van Joris te Have en poffertjes van de familie Sipkema droegen bij aan de gezellige sfeer, waarbij ook de inzet van de vrijwilligers van het dorpshuis niet onvermeld mag blijven. De huifkartocht onder leiding van Ingrid Schenk was beide dagen vol bezet, Henk Abbring en Eppo van Koldam (alias veldwachter Harmannus de Groot) verzorgden rondleidingen door het dorp en Martinus Tuik deed dat zondag op de begraafplaats. In de kerk gaf Dirk Herman de Jong een toelichting op de bouw van de kerk en bespeelde Drik Hoogstede het Van Oeckelenorgel. Ook de expositie in De Hoeksteen wist velen te boeien. Zelfs voor de inwoners van Noordlaren was hier veel nieuws te zien en te horen. De molen De Korenschoof en de Bartholomeuskerk werden druk bezocht.
De Open monumentendagen vielen dit jaar op 10 en 11 september. Het thema was "Duurzaamheid".
Old Go verzorgt jaarlijks de Open Monumentendag voor de voormalige gemeente Haren, de dorpen Haren, Glimmen, Onnen en Noordlaren. Zo ook dit jaar. Op 10 september, de zaterdag, waren de Dorpskerk inclusief de Toren en molen de Hoop in Haren geopend. In de Toren was een rondleiding waar verhalen werden verteld o.a. over Bommen Berend die zuurkool in de toren gegeten zou hebben. In Noordlaren was de Bartolomeüskerk geopend, daar werden mini-concertjes gegeven door de organist. Je kon ook een kijkje nemen in molen de Korenschoof. Het was mooi weer die dag maar er was helaas niet voldoende wind om de molens te laten draaien.
Old Go had de Duurzaamheid vertaald naar de duurzame bossen: het Noordlaarderbos en het Quintusbos. Op de zaterdag was er een wandeling door het Noordlaarderbos met als gids mevrouw Ingrid Schenk. De pingo-ruïne die anders niet toegankelijk is, was opgenomen in het programma. Op zondag was er een interesante wandeling in het Quintusbos onder leiding van Henk Bakker.
Foto: Henk Bazuin
De Open Monumentendag op 11 en 12 september 2021 werd ingevuld met een afwisselend en corona-proof programma.
Op zaterdag werd gestart met een lezing van Jaap Wierenga over bouwstijlen die zijn toegepast bij de villabouw in Haren. Aan de hand van foto’s liet Jaap diverse voorbeelden zien van architectonisch interessante panden. Vaak ging het bij die panden om een mengvorm van toegepaste bouwstijlen. De percelen werden in de jaren na 1920 steeds groter (er moest ruimte zijn voor stalling van een auto) en de plafonds (door de komst van elektrische verlichting) lager. De grotere percelen boden vaak de mogelijkheid mooie tuinen aan te leggen. Jaap schuwde niet nu en dan zijn persoonlijk oordeel uit te spreken over een verkeerd uitgevoerde rietbedekking of de toepassing van een bouwstijl alleen ten faveure van de architect zonder rekening te houden met het praktisch gebruik.
Eppo van Koldam legde bij de ingang van het Julianapark aan de Rijksstraatweg uit, hoe dit park tot stand was gekomen. De kort na 1920 gebouwde vijf woningen aan de Rijksstraatweg vormen het front van het park. De woningen aan de achterzijde van het park aan de Weg voor de Jagerskampen zijn ca 10 jaar later gebouwd. Dat kun je duidelijk zien. Twee van deze woningen hebben de status van rijksmonument. Midden in het park staan drie geschakelde woningen. Expres wat weggedrukt en bovendien nauwelijks als drie woningen herkenbaar. Eppo wees nadrukkelijk op de relatie tussen de ontwikkeling van Haren als forensendorp en de aanleg van de elektrische tramlijn.
Jaap Wierenga liep vervolgens met de groep door de Weg van de Jagerskampen en de Heide en Watersteeg naar de Rijksstraatweg. Onderweg wees hij op diverse bouwstijlen en bijzonderheden. Zo lijkt bij het huis De Jagerskampen een duidelijke relatie aanwezig met een vakantie in Zwitserland of een verlangen daar naar. Het pand Rijksstraatweg 242 heeft er ooit compleet anders uitgezien, maar is vervolgens zo ingrijpend verbouwd, dat van het oorspronkelijk pand nog slechts een paar kenmerken te zien zijn. Jammer, naar het oordeel van de meeste deelnemers.
Terug in het dorp verzorgde Henk Bazuin en rondleiding langs de buitenzijde van onze dorpskerk. Als je aandacht hebt voor de details, is van die buitenzijde een hoop af te lezen. Dichtgemetselde gescheiden toegangsdeuren voor de mannen en de vrouwen. Sporen in de muren van aanbouwen die ooit ten zuiden van de kerk hebben gestaan. Aan de noordzijde de aanwijzingen, dat hier de pastorie uit de tijd voor de reformatie heeft gestaan. En je kijkt er zo makkelijk aan voorbij, maar met de witte stenen in de muur werden de rijen aangegeven op de begraafplaats.
Aan dit programma werd op zaterdagochtend en -middag in twee shifts door ruim 50 personen deelgenomen.
Op zondag namen Hermien Noordhoff en Henk Dröge in totaal 16 personen mee op een fietstocht langs diverse kunstwerken in historisch perspectief in de gemeente. Het weer liet hen niet in de steek en het was voor veel deelnemers een bijzondere ervaring om te zien, dat in Haren langs de weg meer kunstobjecten aanwezig zijn dan je in het doorgaans vluchtige voorbijgaan ziet. Voor de fietstocht was een boekje gemaakt met daarin de te bekijken kunstwerken. Dit boekje is via deze link te bekijken. In interview over de fietstocht met ons bestuurslid Henk Dröge is gepubliceerd op de site van Oog TV (https://www.oogtv.nl/2021/09/fietstocht-in-haren-op-open-monumentendag-je-kunt-kunstwerken-eens-goed-bekijken/
Parallel aan het programma in Haren was er in Noordlaren een kleine tentoonstelling van middeleeuwse vondsten in Noordlaren in de Batholomeuskerk. Henny Groenendijk verzorgde zowel zaterdag als zondag een korte lezing. Op beide dagen mocht hij zo’n 50 personen onder zijn gehoor rekenen. De deelnemers aan het speciale programma in Noordlaren ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het kerkhof rekenen we dan niet mee.
(Foto Hermien Noordhoff: Jaap Wierenga geeft uitleg tijdens de wandeling)
Bovenstaand een van de positieve reacties die wij ontvingen op de excursie naar de Hof te Hemmen (en nog veel meer) op 12 september 2020. In kleine groepjes van 11 personen hebben ongeveer 120 personen aan de excursie deelgenomen. De eerste groep startte om 11.00 uur en de laatste groep verliet ca 16.30 uur het terrein.
Na een ontvangst en registratie door Cees van Ham, gaf Eppo van Koldam in de stal van de boerderij De Laankamp een korte lezing over de boerderij en de opzet van de excursie. Volgens vertrokken de deelnemers voor een stevige wandeling door de weilanden. Onderweg waren een viertal posten ingericht. Hier konden de deelnemers luisteren naar een uitleg over de betreffende locatie ondersteund met foto’s en kaarten. Bij iedere post stonden stoeltjes, zodat men rustig zittend kon luisteren. De contouren van verdwenen grachten, waterwegen en gebouwen waren zoveel mogelijk met linten aangegeven.
Op de locatie van de voormalige Hof te Hemmen werd de uitleg verzorgd door Christiaan Sjobbema, wiens voorouders vele jaren als landbouwer in dit gebied actief zijn geweest. Vervolgens liep men door naar de Jorissenwijk. Hier gaf Hermien Noordhoff uitleg, terwijl Henk Dröge zorgde voor iets te drinken en te eten. Daarna volgde een tocht door het grote industrieterrein van de heren Van Lennep/Boddendijk/Jorissen. Midden in dit complex kregen de deelnemers een toelichting van Jan Dijkema. Ten slotte bereikte men de post op de locatie van Huize Buitenzorg, aanvankelijk de directeurswoning behorende bij de fabriek, later jarenlang de woonstede van Harens burgemeester Lodewijk Theodorus Jorissen. Henk Bazuin was bij deze locatie de gastheer.
Ook was er nog een aparte lezing door Eppo van Koldam voor ruim 20 personen voor wie de tocht door de weilanden niet mogelijk was.
Van de voorbereiding op donderdag 10 en vrijdag 11 september heeft Henk Bazuin een aantal foto’s genomen. De foto’s maken duidelijk, dat zonder de actieve medewerking van Henk van Hemmen, landbouwer op De Laankamp, de organisatie van de excursie niet mogelijk was geweest. Tijdens de excursie heeft deelnemer Hein Bekenkamp op ons verzoek een aantal foto’s gemaakt.
Er zijn luchtopnamen van het excursieterrein gemaakt met een drone. Deze opnamen zijn te bekijken via de onderstaande link.
Foto's van de voorbereiding
