Zaterdag 14 september 2013 is het weer Open Monumentendag! Net als andere jaren zullen er dan in de gemeente Haren weer een aantal monumentale gebouwen de deuren openen voor het publiek.
Het thema van de Open Monumentendag is dit jaar Macht & Pracht. Hierbij is te denken aan bestuurlijke en kerkelijke macht en pracht, zoals gemeentehuizen en kerken, maar ook aan herenboerderijen, notariskantoren en de kantoren van de waterschappen. Uiteraard zijn ook de borgen een symbool van macht en pracht.
Tot aan de Open Monumentendag staat er iedere week op deze website een monumentaal gebouw centraal als Monument van de Week. Deze week is de beurt aan villa De Vennen in Haren.
VILLA DE VENNEN, HAREN
In 1920 werd aan de Rijkstraatweg 333 inHaren de eerste steen gelegd van villa De Vennen. Deze villa werd het nieuwe woonhuis van de heer Niemeyer, directeur van de gelijknamige tabakfabriek in Groningen, en zijn gezin. Het rood bakstenen gebouw werd ontworpen door de Groninger architect Wittop Koning, die aan de Rijksstraatweg en Verlengde Hereweg nog meer villa's bouwde.
Naast de villa ontwierp Wittop Koning ook de grote tuin rond het pand, in samenwerking met tuinarchitect Vroom.
De Vennen is tot 1947 in bezit gebleven van de familie Niemeyer. Toen werd het verkocht aan de heer Driesens die de villa naast woonhuis ook gebruikte als kantoor. Sinds 2001 heeft de Stichting Het Groninger Landschap haar hoofdkantoor in het pand gevestigd.
Wittop Koning ontwierp het gebouw in een traditionele bouwstijl, verwant aan de Engelse Landhuisstijl. Het heeft twee woonlagen en een rietgedekte kap.
De hoofdingang bevindt zich in het midden van de voorgevel, in een iets terugspringende nis. Samen met het erboven gelegen inpandig balkon, geeft dit de gevel een speels uiterlijk met veel schaduwwerking.
De ramen in de voorgevel en op de verdieping hebben een roedenverdeling die typerend is voor het bouwen in traditionele trant. Ook zijn in de voorgevel op de begane grond nog een aantal van de oorspronkelijke luiken bewaard gebleven.
De woonkamer bevond zich aan de zuidzijde van de villa, vanaf waar men via een erker een aansluitend terras kon bereiken.
Aan de binnenzijde is ondanks dat de villa nu als kantoor in gebruik is, nog behoorlijk wat van het oorspronkelijke interieur bewaard gebleven. Zo zijn door het hele pand heen de oude 8-ruits binnendeuren terug te vinden. De entree, woonkamer, keuken en studeerkamer op de begane grond hebben nog de oude houten betimmeringen rond de ramen en op wanden. Ook is de entree voorzien van een vloer met fraaie zwarte-witte vloertegels.
In latere jaren zijn er aan de achterzijde een aantal uitbouwen toegevoegd, zoals een kinderkamer met slaapkamer erboven en een serre. Toch heeft dit het uiterlijk van de villa niet geschaad en is het ademt het nog steeds de sfeer uit de jaren 1920-30.
Vanuit de tuin heeft de bezoeker van alle kanten een fraai zicht op het gebouw.
De tuin werd in eerste instantie ontworpen door architect Wittop Koning zelf. Hij werd daarbij geholpen door de lokale tuinarchitect Jan Vroom Jr. uit Glimmen.
Vanaf de op een verhoogd plateau gelegen villa, daalt men via een aantal niveauverschillen met natuurstenen trappetjes steeds verder af naar de wat verder van het huis gelegen gedeelten van de tuin. De niveauverschillen worden door keermuren van natuursteen in stand gehouden.
Oorspronkelijk werden vanuit de villa verschillende zichtlijnen gecreëerd naar de tuin. Zo keken de bewoners vanuit de woonkamer naar een langs het zuidelijke terras gelegen flagstone tuin. Vanuit de aan de achterkant gelegen studeerkamer keek men over het gazon. In de eetkamer werd het oog via een pad met natuurstenen trapjes en een rotstuin naar het tuinhuis aan het andere eind van de tuin geleid.
Tuinarchitect Jan Vroom kwam uit een familie van tuinontwerpers. De in Glimmen geboren en woonachtige Jan jr. nam in 1911 op 17-jarige leeftijd het bedrijf over van zijn vader. In 1917 werd het bedrijf uitgebreid met een eigen kwekerij.
Jan Vroom ontwerpt in de jaren 1930 een aantal villa tuinen in Haren, Glimmen en Helpman. Hij deed dit geheel volgens de mode van de tijd met rechthoekige ontwerpen, waarbij via een assenstelsel de villa centraal gelegen kwam te liggen in de tuin. Hierbij waren vooral de oriëntatie op erkers, tuindeuren en ramen van belang.
Op de verschillende niveauverschillen van de de tuin stond specifieke beplanting centraal. De keermuren en trappetjes werden veelal gemaakt van los gestapelde Bremer zandsteen.
De tuin van De Vennen ziet er nog vrijwel uit zoals oorspronkelijk ontworpen door Wittop Koning en Vroom. In de loop van de tijd zijn er wel uitbreidingen en veranderingen geweest, maar die waren niet ingrijpend. In de winter van 2008-09 werd de tuin door de huidige gebruiker van het pand, Stichting Het Groninger Landschap, gerestaureerd. Hierbij is een latere toevoeging van een vijvertuin ongedaan gemaakt. Op deze plek is nu weer een rosarium gecreëerd, die in de jaren 1930 was verdwenen voor de aanleg van een privé tennisbaan.
Villa De Vennen is een gemeentelijk monument.
[caption id="attachment_2617" align="alignleft" width="600"]
Achterzijde van Villa De Vennen. In het torentje zat op de begane grond de eetkamer. In 1935 werd langs de achtergevel over de volle breedte een serre aangebouw, waardoor het effect van een torentje wat verdween.[/caption]
###
Nog meer lezen over monumenten in de gemeente Haren? Bezoek dan Monument van de Week, of bekijk het programma van de komende Open Monumentendag.