Zaterdag 14 september 2013 is het weer Open Monumentendag! Net als andere jaren zullen er dan in de gemeente Haren weer een aantal monumentale gebouwen de deuren openen voor het publiek.
Het thema van de Open Monumentendag is dit jaar Macht & Pracht. Hierbij is te denken aan bestuurlijke en kerkelijke macht en pracht, zoals gemeentehuizen en kerken, maar ook aan herenboerderijen, notariskantoren en de kantoren van de waterschappen. Uiteraard zijn ook de borgen een symbool van macht en pracht.
Tot aan de Open Monumentendag staat er iedere week op deze website een monumentaal gebouw centraal als Monument van de Week. Deze week is de beurt aan Huize Weltevreden in Glimmen.
HUIZE WELTEVREDEN, GLIMMEN
Wie nu met de auto via de Rijksstraatweg langs Huize Weltevreden rijdt?, of met de fiets de afslag neemt van de Rijkstraatweg de Hoge Hereweg in richting Appelbergen, zal niet vermoeden dat het statige huis dat op de splitsing staat, oorspronkelijk werd gebouwd als café en herberg.
Dit was in een tijd dat de Rijksstraatweg nog niet was verhard, maar al wel in belangrijkheid begon toe te nemen als doorgaande route naar Assen, dat in 1814 de hoofdstad van Drenthe werd.
Langs de Rijksstraatweg stonden rond 1800 als een aantal cafés en herbergen, maar in 1806 besloot Jan Folkert de Vries dat er nog wel een bij kon. In overleg met de marke Glimmen pachtte hij het driehoekige stuk woeste grond, waar de Hoge Hereweg zicht afsplitst van de Rijksstraatweg. Hij leende een zak geld van Cornelis Hendrik Tjaden Jullens die woonde op het Huis te Glimmen en bouwde een herberg dat met de voorgevel dwars op de Rijksstraatweg, richting Haren was gesitueerd. Het werd bekend onder de naam Herberg De Kroon.
Wegens geldgebrek zag De Vries zich al snel gedwongen het eigendom van de herberg over te dragen aan zijn geldschieter Jullens, waarna De Vries huurder werd. Deze situatie duurde voort tot 1828, waarna De Vries de huur opzegde en een andere herberg begon, niet ver van De Kroon. Ondertussen was het eigendom van de herberg via vererving al overgegaan naar een neef van Jullens, die het pand na het vertrek van De Vries verkocht aan zijn zus Geertruida Johanna Elizabeth Jullens. Zij verbouwde de oude herberg tot woonhuis en ging er zelf wonen. Ook gaf ze het pand een nieuwe naam, Weltevreden.
In 1843 trouwde Geertruida met Frederik Reneman, waarna het paar eerst nog een tijdje op Weltevreden bleef wonen. Al snel verhuisden zij, maar hielden het pand aan als zomerverblijf. Na het overlijden van Geertruida in 1865 liet haar man in zijn testament opnemen dat Huize Weltevreden een 'huis van weldadigheid' moest worden voor de verpleging van oude mannen en vrouwen, onder bestuur van een aantal voogden. Deze voogden lieten in 1866 aan de achterkant van het pand een vleugel bijbouwden, ten behoeve van kamers voor de behoeftige oude mannen en vrouwen. Naast de bewoners werden ook behoeftige omwonenden zo nu en dan bijgestaan met kleine bijdragen geld en dergelijke.
In 1964 werd Huize Weltevreden gerestaureerd. De helft van de in 1866 bijgebouwde vleugel werd afgebroken en de kamers gemoderniseerd. Ook vond er een uitbreiding plaats, die met een overdekte gang vanuit het oude gedeelte kan worden bereikt.
Tegenwoordig wordt het huis beheerd door de Stichting Weltevreden, die het doel heeft het verschaffen van huisvesting aan senioren en het instant houden van het rijksmonument Weltevreden. Sinds januari 2013 zit ook de Stichting Het Groninger Landschap in het bestuur. Deze organisatie heeft veel ervaring opgebouwd met monumentenbeheer. De 12 appartementen die in het pand en de uitbreiding zijn gevestigd, worden verhuurd aan senioren van in principe 50 jaar of ouder.
Het uiterlijk van Huize Weltevreden is niet veel veranderd. Een oude afbeelding uit 1845 laat zien dat het pand er toen al min of meer uitzag zoals nu: een symmetrische bakstenen gevel van twee bouwlagen, met in het midden de voordeur. Naast de voordeur bevinden zich aan beide kanten twee grote ramen met roeden. Deze worden afgedekt door eenvoudige bakstenen rollagen. Het raam boven de voordeur is versierd met een zogenaamde levensboom van gietijzer. De vijf ramen op de verdieping zijn minder hoog, maar ook voorzien van roeden. Een brede gootlijst beëindigt de gevel, waarboven een groot pannendak met twee karakteristieken schoorstenen het geheel bekroont.
In de gevel zijn verder nog eenvoudige smeedijzeren balkankers te vinden.
Dit traditioneel, maar stijlvol uiterlijk is typerend voor gebouwen uit het begin van de 19e-eeuw en kan vooral worden gevonden in een landelijke omgeving.
Toen het pand in1868 ingebruik kwam als ouden van dagen tehuis, werd er aan de achterkant een één-laagse vleugel aangebouwd. Ook deze vleugel werd gebouwd in baksteen en sluit als geheel goed aan bij het oude voorhuis.
De vleugel heeft een vijftal zes-ruits ramen en een pannendak. Aan de achterzijde heeft de vleugel een topgevel die langs de dakrand is versierd met houten windveren.
In het huis bevindt zich nog altijd de voogdenkamer, van waaruit de voogden de zaken rondom het ouden van dagen tehuis regelden.
Sinds 1973 is Huize Weltevreden een rijksmonument.