Waterhuizen ligt op de plaats waar de Hunze in het oude Winschoterdiep uitmondt. Het was vroeger de standplaats van de stadsopzichters van het vervoer van de turf uit de venen van Kropswolde en Westerbroek.
Waar eerst drie boerderijtjes stonden, 's winters omringd door water, ontstond bedrijvigheid. In 1930 waren er zo’n 20 scheepswerfjes. Er kwam een schooltje, winkels, een café, een levendig dorp. Toen de school opende waren er 45 leerlingen, bij de sluiting in 1976 rond de tien. Het dorp was ontvolkt geraakt, er waren nog twee werven. Dwarshellingen, de schepen plonzen met de lange kant in het water, wat een hoge golf geeft die vaak over de Winschoterweg, die als een dijk langs het diep ligt, de veel lager gelegen polder in stroomt.
In 1964 kwam een gemeentelijke herindeling in zicht, te effectueren per 1-1-1969. De kern Waterhuizen was verdeeld over 3 gemeenten: Haren, Hoogezand-Sappemeer en Noorddijk. Waterhuizen moest onder één gemeente, maar welke? Noorddijk kwam niet in aanmerking, deze gemeente zou opgaan in Groningen. Haren legde een claim gezien de scheepswerven op haar gebied, wij bieden een goed klimaat voor de industrie. Hoogezand hield zich wijselijk stil, in het plan van Gedeputeerde Staten ging Waterhuizen naar deze gemeente. Er stond een nieuwe speler op: de stad. Groningen had een enquête gehouden waarin de overgrote meerderheid van de inwoners van Waterhuizen voor aansluiting bij de stad koos. Reactie van Hoogezand: is dat ook gevraagd aan de inwoners van de te annexeren gemeenten Noorddijk en Hoogkerk? De directies van de twee overgebleven werven waren tegen Hoogezand, voor Groningen of desnoods Haren. De discussie sleepte zich voort, de uitkomst is bekend; Waterhuizen hoort nu bij Hoogezand-Sappemeer.
En hiermee verloor Haren weer een stukje grondgebied en industrie, net als in 1915 toen Helpman met de hoefijzerfabriek naar Groningen ging.
De inhoud is gebaseerd op berichten uit het Nieuwsblad van het Noorden, te vinden via Delpher.
Ingrid Smit voor de Harense Historische Vereniging Old Go
Dit artikel is gepubliceerd in Haren de Krant september 2021