In deze krant stond op 21 januari dat het Shell station aan de Rijksstraatweg bij het Be Quick terrein een onbemand station gaat worden. Daarmee komt hoogstwaarschijnlijk een einde aan een lange periode van persoonlijke dienstverlening. Wellicht langer dan menigeen denkt.
De NV Bataafsche Import Maatschappij, verkoopkantoor van Koninklijke Shell producten, gevestigd te Den Haag, vraagt op 18 december 1934 bij de gemeente Haren een Hinderwet vergunning aan voor het oprichten van een “electrisch gedreven benzine-installatie” met 2 ondergrondse reservoirs en 2 aftapinrichtingen, op het perceel aan de openbare weg bij het voetbalstadion, zoals wij dat nu nog kennen.
De vergunning wordt verleend op 28 februari 1935 onder de voorwaarde dat het tankstation op 1 januari 1936 operationeel is. Blijkens een notitie van gemeente architect Nieuwenhuis kunnen de voorwaarden dezelfde zijn als die voor het perceel K4499 zijn afgegeven op 13 april 1933. Dat perceel kennen we nu nog als de Total Energies aan de zuidkant van Haren. Dit “vulstation” opende al op 18 augustus 1933. Eigenaar was de heer J. Hüsemann.

Blijkbaar ziet de NV de toekomst op de plek bij het Be Quick terrein zonnig in, want op 20 augustus 1935 vraagt men al uitbreiding tot 5 tanks en 4 aftappunten, plus een electrische hefbrug. De gemeente gaat akkoord en verlangt dat het tankstation dan op 1 juli 1936 operationeel is. Dit zijn aanvraag-, bouw- en oplevertermijnen die heden ten dage nauwelijks meer haalbaar zijn!
Naast benzine zal dan ook gasolie worden verkocht. Tijdens de Duitse bezetting is het tankstation een Wehrmacht Tankstelle volgens schrijver Sipke de Wind in zijn boek Endkampf om Groningen 1945.
Shell Nederland vraagt dan nog in 1954 een vergunning voor de verkoop van autogas (LPG).

Verder is het “business as usual”. Het Shell station komt eind jaren 80 vorige eeuw nog in het nieuws i.v.m. anti-apartheid demonstraties tegen het regime in Zuid-Afrika.
Van het tankstation bestaan voorzover bekend helaas geen historische foto’s uit de beginperiode.
Bijgaande foto geeft nog een ongedateerde fraaie impressie uit (waarschijnlijk) de jaren 50 vorige eeuw. Aan de architectuur werd zeker de nodige aandacht besteed!

Karel Gerbers 

Dit artikel is verschenen in Hasren de Krant maart 2025

U kent ze vast, die plassen water in open weiland net ten zuiden van de A28 bij de afrit Haren. De wateren heten de Wolddeelen en het zijn petgaten die overbleven nadat het laagveen hieruit gebaggerd is, zo is ook de visplas Sassenhein ontstaan. De naam 'wold' wijst erop dat hier moerasbos geweest is. De wijk Maarwold ontleent zijn naam aan de Wolddeelen en aan het Maar, het stroompje dat de wijk aan de westzijde begrenst. Er is hier verveend vanaf de eerste helft van de negentiende eeuw tot na 1900. De verveners gebruikten de gewonnen turf vooral zelf, in de bakkerij, de brouwerij, de herberg. De petgaten ontwikkelen zich tot een natuurgebied, het Pieterpad loopt hierlangs.

Wolddeelen bedreigd
Haren heeft net een aansluiting op de huidige A28, het doorgaande verkeer naar Vries en verder, of vanuit Groningen naar het zuiden, hoeft niet meer langs de Rijksstraatweg. Haren maakt in 1970 plannen voor een rondweg buiten de nieuwe wijk Maarwold, een doorgaande route zonder afslagen of fietspaden vanaf het Postillionmotel aan de westkant van Maarwold naar de Ebelsweg en Waterhuizen en zo naar de huidige A7. Dit zou betekenen dat de Wolddeelen verloren gaan en dat de hengelsportclub Sassenhein, met 1400 leden de grootste vereniging van Haren, geïsoleerd wordt. Die is het hier uiteraard niet mee eens. Het landelijk gebied tussen Maarwold en de A28 zou nauwelijks bereikbaar worden. Voorlopig is er geen geld voor de weg, Haren moet ook het zwembad Scharlakenhof en het nieuwe gemeentehuis betalen. In een latere fase wordt door biologen uit Haren, niet door een bureau uit het westen, een rapport opgesteld, Staatsbosbeheer zou
grote stukken willen kopen, het actiecomité „Autoweg Sassenheim weg"  dat ook de protesten van de buurt verwoordt, biedt op de laatste inspreekavond in september 1977 600 handtekeningen aan. Hierna is van de plannen niets meer vernomen.

Ingrid Smit

Dit artikel is verschenen in Haren de Krant februari 2025

Foto Benno.Haarma, Wikipedia

In deze rubriek is vaker over Tuindorp geschreven: ontstaansgeschiedenis, beroepen van vroege bewoners-allen gelieerd aan het spoorwegemplacement Onnen, huizenbouw,  bijzondere nummering van die huizen, enz.

De huidige straatnamen in Tuindorp zijn ontstaan in 1952 op voorstel van B&W. Na een uitgebreide bespreking in de raadsvergadering 15 september 1951 en na enige wijzigingen goed  bevonden waarbij elke straat een eigen huisnummering kreeg. Motivatie van B&W was dat het voor degene die niet heel goed in Tuindorp bekend was zeer moeilijk was om een bepaald huisnummer te vinden omdat de verschillende wegen en paden geen afzonderlijke namen hadden, de nummering 1 tot 132 was kriskras verdeeld afhankelijk van de bouwdatum. Postadres van de huidige Mezenlaan 4, 9753HX  Haren luidde toen Tuindorp 26. Post werd toen vaker (6x per week, 2x per dag) én op het juiste adres, bezorgd door slechts één postbedrijf, de PTT. B&W stelde de volgende namen voor: Waterhuizerweg, Tuindorpweg, Vijverpad en Middenpad. De uitleg was bij Spoorlaan (omdat Tuindorp een schepping is van de Staatsspoorwegen), Blekenweg (heette vroeger in de volksmond Blaiken<Gronings voor bosbessen>steeg vanwege de vele bosbessenstruiken die er vroeger stonden) en Lijsterweg en Eksterlaan (vanwege de volgens het college veel voorkomende vogels in de omgeving).

De gemeenteraad kwam met een aantal opmerkingen.
Omdat men er van uitging dat Tuindorp als ‘plaatsnaam’ zou blijven voortbestaan vond men Tuindorpweg, nr. zoveel te Tuindorp wat te veel van het goede en stelde Meidoornlaan voor vanwege de vele meidoorns die er stonden. Een niet Gronings raadslid vond Blekenweg ongepast en stelde Eikenweg voor.
De ekster kwam heel weinig in Tuindorp voor. Vanwege de ‘schadelijkheid’ werden ze gevangen en voor een gulden verkocht. Daarom werd als alternatief Vinken- of Mezenlaan genoemd.

Oudere inwoners van Tuindorp zagen graag wat geschiedenis vernoemd en dachten hierbij aan de plek waar rond de eeuwwisseling (1900) professor Middendorp gewoond had : Professorsbos of Middendorplaan. B&W antwoordde dat met een beetje ‘fantasie’ het Middenpad als een soort eerbetoon aan bovengenoemde professor kon worden beschouwd hoewel hij eigenlijk heel weinig voor Haren betekend had.
Na stemming werd alleen de Eksterlaan vervangen door Mezenlaan en zou de ‘plaatsnaam’ Tuindorp vervangen worden door Haren, hoewel de PTT nog jaren bleef bezorgen op Mezenlaan 4 te Tuindorp.

GertJan Hakkaart 

Dit artikel is verschenen in Haren de Krant januari 2025

Toen de aarde nog vrijwel woest en ledig was tussen Haren en Noordlaren gingen de gelovigen naar de Katholieke Bartholomeüskerk in Noordlaren. Na 1600 werd die een Hervormde kerk en het interieur witgekalkt. Naast de kerk is uit die tijd overgebleven het eeuwenoude Kerckepad Glimmen - Noordlaren, het verlengde van de Oude Schoolweg, over de Glimmer Es. Vanwege de vooral vroegere band met deze kerk zijn veel Glimmenaren in Noordlaren begraven. Na de Afscheiding in 1834 kwam uit de Hervormde kerk een Gereformeerde kerk voort, door Hendrik de Cock, toen dominee in Ulrum en daarvoor in Noordlaren (1827 - 1829). We springen naar het begin van de 20ste eeuw. De bevolking groeide en men ging kerken in Glimmen zelf.
Kapel
De Hervormden bleven lange tijd naar Noordlaren gaan, maar hielden in de eerste helft van de twintigste eeuw ook diensten in Huize Weltevreden en De Kooikamp in Glimmen. In 1950 kwam er een kapel achter het huis van aannemer Groeneveld, Rijksstraatweg 96, Glimmen, die grond hiervoor verkocht ter hoogte van ongeveer Beukenlaan 61. De kapel kwam als houten bouwpakket van Schiermonnikoog. Het diende daar in de Tweede Wereldoorlog als barak voor soldaten en bunkerbouwers. De fundering werd van steen. Vrijwilligers verrichtten de bouw. Het enige pad om er vroeger te komen ligt er nog, het Kerkepad, parallel aan de Meidoornlaan. De kerkklok werd elke zaterdagmiddag alvast geluid voor de dienst op zondag: kom kom. De kapel is in 2006 gesloopt en afgevoerd naar de stort. De klok is op de Trefpuntkerk gezet.
Gereformeerde kerk
De Gereformeerden kerkten lange tijd in Haren en later in de werkplaats van timmerbedrijf Venema, Rijksstraatweg 26 (ongeveer tussen 1920 en 1950), Glimmen. Ook werden wel diensten gehouden in het stationsgebouw De Punt en in de Christelijk Nationale School (nu Quintusschool). De stoelen stonden voor en na de dienst, net als in de timmerwerkplaats, op zolder. De Gereformeerde architect Egbert Reitsma (1892 - 1976), wonende in Glimmen, ontwierp in 1949 de Gereformeerde kerk aan de Nieuwe Schoolweg 5, Glimmen. Reitsma, geassisteerd door zijn zoon Lammert, gebruikte daarvoor zijn kenmerkende steen uit Kerkdriel.
Samen
Sinds 2005 vormen de Hervormden en de Gereformeerden weer één kerkgemeenschap. De diensten zijn in de voormalige Gereformeerde kerk: de Trefpuntkerk.

Henk Bakker

Dit artikel is verschenen in Haren de Krant december 2024