De oude Hervormde pastorie Haren

Aan de Rijksstraatweg in het dorp waren vroeger huizen met grote tuinen. Bekend is het huis van notaris Lohman in het centrum en huize Iddekinge noordelijk van het centrum. Minder bekend is de oude Hervormde pastorie ook noordelijk van het centrum.

Deze pastorie stond op een groot perceel waar nu het woningenblok Rijksstraatweg 98 t/m 98 g is, tegenover de boerderij van Groenendal (waar later de Potgieterlaan kwam).
Op de kaart van Haren uit 1914 is de oorspronkelijke tuin zichtbaar als een groene rechthoek en is de Botanicuslaan er nog niet.
De tuin was zo diep dat bij de aanleg van de Botanicuslaan in 1933 een groot stuk moest wijken voor deze aanleg en de bouw van woningen daaraan.

In `Haren en omstreken` uit 1923 door H. Bos staat dat de oudste Hervormde pastorie aan de Kerkstraat was. In het midden van de negentiende eeuw werd deze afgebroken, waarna het vrijkomende terrein als begraafplaats werd ingericht. De predikant kwam te wonen in een nieuwe pastorie aan de Rijksstraatweg `vijf minuten gaans noordwaarts van de kerk`. In deze pastorie hebben vanaf 1850 zeven predikanten gewoond. De voorlaatste was A.O. Heslinga, die er vanaf 1907 met vrouw en dochter woonde. In de voortuin was een tuinhuisje waarin zijn dochter, die aan tuberculose leed, veel verbleef.

De laatste predikant in de pastorie was A. Oskamp die er vanaf september 1931 met vrouw en dochter woonde. In de tuin stonden veel bomen langs de paden. Mijn zus speelde daarin vaak met de dochter van ds. Oskamp, die haar vriendin was. Ons huis was Rijksstraatweg 102.

In 1936 werd de pastorie niet meer geschikt geacht als woning voor het gezin van de predikant en werd deze afgebroken en het perceel verkocht. Op de lijst van te koop aangeboden sloopmaterialen stonden o.a. marmeren schoorsteenmantels en een badkuip. Voor de familie Oskamp werd er in 1936 een nieuwe pastorie gebouwd aan de Emmalaan, nr. 3, tijdelijk woonden zij in de kosterswoning aan de Kerkstraat.

Voor het perceel van de oude pastorie kwam er ook in dat jaar een bouwplan voor 6 woningen en 2 winkels, de `Nieuwe Huizen`, zoals ze werden genoemd, Rijksstraatweg 98 t/m 98g. De winkels in de eindwoningen 98 en 98g verdwenen later. Bij het bouwrijp maken van het perceel werden alle bomen in de achtertuin gekapt, alleen enkele in de voortuin bleven staan in het nieuw aangelegde gemeenteplantsoen. Hiervan is er nog een over, de bruine beuk voor 98g. Deze is echter aangetast door zwam en zal deze boom als laatste herinnering aan de pastorie en de pastorietuin, over enige tijd ook verdwenen zijn.

Johan Petersen