U kent vast de Hoornsedijk, dat idyllische weggetje langs de Drentse A, waar op een mooie dag fietsers, wandelaars en hardlopers van het gladde asfalt gebruik maken. Zo comfortabel is deze weg niet altijd geweest, tot de jaren 1930 was de dijk 's winters onbegaanbaar. In die tijd zag de omgeving er anders uit dan nu. Het Paterswolde meer was veel kleiner. Tot de komst van de Eelderwolderpolder met bemaling stond het land 's winters blank. Er was een brug bij de Meerweg en één bij de Parkweg waar de bebouwing van de stad ophield. Daartussen woonde ergens een boer die passanten met een roeiboot over het kanaal zette. Langs de Hoornsedijk waren een aantal buurtjes. Wie goed kijkt kan aan de westkant van de dijk de verlaten huisplaatsen herkennen. De kinderen langs de dijk konden 's winters soms niet naar school; de school die er ooit gestaan had was allang gesloten bij gebrek aan leerlingen.
De particuliere organisatie Kunstweg Haren-Paterswolde die in 1916 verantwoordelijk was voor de kunstweg Haren-Paterswolde, de huidige Meerweg, nam in 1931 het initiatief tot verharding van de Hoornsedijk.
Verharding
De financiering was een probleem, de ingelanden van de Eelderwolderpolder konden dit onmogelijk zelf betalen. Het rijk droeg bij, het waterschap Westerkwartier ook, evenals de gemeenten Haren en Groningen. Verdere bijdragen kwamen uit een tol bij de Paterswoldseweg. Dit was de tweede tol, er was er al één bij de Meerweg. Over die tollen zijn naderhand nog processen gevoerd. Groot was de teleurstelling toen de gemeente Haren niet bereid bleek het onderhoud te betalen, onder andere omdat de weg gedeeltelijk over Gronings grondgebied liep.
De weg volgde net als nu het water, maar boog af om ongeveer bij het huidige Overwinningsplein op de Paterswoldseweg uit te komen.
Er lagen twee offertes, verharding met klinkers voor ƒ 50.575 en verharding met porfiersplit voor ƒ 40.900. Men koos uiteraard voor de goedkoopste oplossing die ook nog het voordeel had dat het meer werk opleverde. Het werk zou binnen de werkverschaffing uitgevoerd worden onder leiding van de Heidemij. In 1932 werd begonnen en kort voor Pasen 1933 was de weg van bijna zeveneneenhalve kilometer klaar.
Brevet van luiheid
Bij de feestelijke opening was iedereen tevreden met elkaar: de rijksinspecteur van de werkverschaffing (de in Oost Groningen beruchte burgemeester Buiskool), het waterschap Westerkwartier, het bestuur van de Kunstweg Haren-Paterswolde, de Heidemij, de uitvoerder. De burgemeester van Haren kreeg lof toegezwaaid voor 'de voortvarendheid van het gemeentebestuur, hij had zich jegens de bewoners van de Hoornsedijk als een zorgend vader gedragen'. Burgemeester Boerema zelf had echter kritiek. Hij was ontevreden over het verloop van de werkzaamheden en gaf de arbeiders 'een brevet van luiheid'.
Geen woord over de arbeider die op een donkere novemberochtend van de dijk geglibberd en verdronken was (zie 'Verdronken bij de Hoornsedijk' elders op de website).
De Nederlandsche aannemersbond reageerde de volgende dag furieus op Boerema in het Nieuwsblad van het Noorden. Dit werk hoort thuis bij een gespecialiseerde aannemer met goed gereedschap en geschoold personeel met een normaal loon. Dit als werkverschaffing uitvoeren verlamt en berooft het bedrijfsleven. Werkverschaffing is een vorm van hulpverlening waarbij het resultaat niet voorop staat. De vermeende luiheid is een gevolg van het gekozen verkeerde systeem. De reactie lijkt geplaatst onder redactionele verantwoordelijkheid van de krant, niet als ingezonden brief. De bond had al eerder, in 1931, geprotesteerd tegen uitvoering van infrastructurele werken als werkverschaffing
Van de betrokken arbeiders is geen reactie bekend.
Asfaltering
In 1961-62 is de weg opnieuw aangepakt. Inmiddels was de stad zichtbaar opgerukt, de wijk Corpus den Hoorn was gebouwd, er lag een nieuwe brug bij het Overwinningsplein. Het te asfalteren stuk was nu slechts 4400 m lang, voor een bedrag van ƒ 144,200.
De feestelijke opening in juni 1962 leek sterk op die van 1932: een autotocht over de dijk voor genodigden, met een afsluiting in het Stadsparkpaviljoen. Burgemeester Van Ketwich Verschuur van Haren kondigde hier de komst aan van een recreatiestrook met de Hoornsedijk als as. Dit plan staat nu bekend als het Meerschap Paterswolde.
Ingrid Smit