In augustus 1704 wordt Aaltien Jansen aangenomen als lidmaat van de kerk te Haren. Dominee Meinard de Cock vermeldt bij haar inschrijving “dient in de Jagtwagen”. Dit is de oudste vermelding van de herberg de Jagtwagen die ik tot nu toe heb kunnen vinden. Ik ga er echter vanuit, dat de herberg veel ouder is. De exploitatie van de herberg was lange tijd in handen van de familie Van Boekeren en de oudst bekende voorvader van die familie, Jan Christoffers van Boekeren, overleed in 1708 te Haren. Volgens het lidmatenboek van de kerk was hij toen 94 á 95 jaar oud en lidmaat vanaf 1649.
De herberg de Jagtwagen stond aan de Straat in Haren. Het huidig adres is Rijksstraatweg 127 te Haren. Tegenwoordig is op deze locatie (hoek Vondellaan) een Grieks restaurant gevestigd. Veel inwoners van de gemeente zullen de locatie kennen als Hotel Horst.
Als de oude Jan Christoffers in 1708 overlijdt is zijn zoon Christoffer al overleden. Daarom wordt Jan Christoffers als exploitant van de Jagtwagen opgevolgd door zijn gelijknamige kleinzoon. Deze laatste overlijdt in 1760. De herberg komt dan in handen van zijn neefje Christoffer Albers van Boekeren. Hij is de zoon van Jans zuster Jantjen Kristoffers en Albert Hindriks. Het kwam vroeger wel vaker voor, dat een familienaam ook vererfde via de vrouwelijk lijn. Vader Albert Hindriks is reeds in 1726 overleden. Als moeder Jantje Kristoffers wil hertrouwen met Jan Wolthers Papinghe, moet eerst de boedel van Albert worden beschreven, zoals hij die ‘op zijn dodelijk’ heeft nagelaten. Dit zijn een huis en hof, een kamp land genaamd de Avemoerscampe, drie koeien, een enter, een hokkeling en f.1.757,- aan schulden.
Christoffer Albers van Boekeren overlijdt in 1773. Hij is dan 55 jaar. Zijn 12 jaar jongere weduwe Anna Pauwels zet het bedrijf voort en timmert behoorlijk aan de weg. Zo organiseert zij een aantal keren paardenrennen om publiek te trekken. Een advertentie in de Groninger Courant van 25 juli 1783 bericht daarover het volgende: “Met permissie van het Gerigte van Selwert , gedenkt de weduwe Van Boekeren, kasteleinsche in de Vergulden Jagtwagen tot Haaren op woensdag den 6 augustus te laaten verrijden, een extra fraaye zilveren zweep, waarop alle paarden zullen worden toegelaaten, mits koopmans waar en die aldaar geen zweep gewonnen hebben”. De Jagtwagen is ook de plek waar de meeste openbare verkopingen en aanbestedingen worden gehouden. In dezelfde Groninger Courant van 25 juli 1783 lezen we: “De dijkschouwers van Haren zijn voornemens uit te besteden, het maken en leveren van een eiken of greinen pomp in de Overvaars Dijk bij Haren, den 31 juli 1783 in de Jagtwagen tot Haren, 's agternamiddags om drie uur, het bestek zal 3 dagen te vooren aldaar zijn te lezen”.
Anna Pauwels overlijdt in 1807. Wederom komt nu een Christoffer van Boekeren aan het roer van de Jagtwagen te staan. Naar zal blijken de laatste. De herberg krijgt nu ook een extra functie. De gemeenten worden gevormd en het gemeentebestuur moet een ruimte hebben waar vergaderd kan worden en waar zittingen kunnen worden gehouden. Daartoe huurt de gemeente een kamer in De Jagtwagen. Met enige onderbrekingen in de jaren 1824-1835 is de Jagtwagen van 1811 tot 1887 het ‘huis der gemeente’ geweest. Vandaar dat de herberg op oude afbeeldingen ook wel het gemeentehuis wordt genoemd. Voor de herbergier betekent dit veel aanloop en dus ook veel klandizie. Als je met twee getuigen vanuit Noordlaren naar Haren moet reizen om een geboorte aan te geven, rekenen die getuigen er uiteraard wel op, dat ze in de Jagtwagen een paar borreltjes krijgen.
Overigens heb ik niet de indruk, dat de exploitatie van de herberg in de jaren na 1815 erg succesvol verloopt. Wellicht zijn ook privé problemen een oorzaak. Christoffer van Boekeren is getrouwd geweest met zijn buurmeisje Stientje Pieters, maar daar inmiddels van gescheiden. Op 26 juli 1820 verkoopt Christoffer de inventaris van de herberg voor f.116,25. aan zijn dochter Anna van Boekeren, meerderjarig en ongehuwd te Haren Voorts verklaart Christoffer dan, dat hij de herberg voor 10 maanden aan zijn dochter heeft verhuurd voor f.150,-. Dit ingaande 1 juli 1820. Een vreemde transactie. Zitten schuldeisers Christoffer op de huid? Het lijkt er alles op, want vier jaar later volgt een gerechtelijke boedelbeschrijving op verzoek van vervener Eppo Edzes Tonkes te Engelbert. Blijkbaar één van zijn crediteuren. Tot een gedwongen verkoop komt het dan niet. In 1828 gaat Christoffer zelf over tot een openbare verkoop van de Jagtwagen. Koper is dan Roelf Abels uit Eelde. Christoffer blijft als kostganger in de Jagtwagen wonen. Na 1830 krijgt hij in die rol nog enige tijd gezelschap van burgemeester Jacobus van Trojen. Deze heeft dan Huize Zorgvrij aan de Oosterweg verkocht en neemt – als hij niet in zijn huis in Groningen verblijft – ook zijn intrek in de Jagtwagen.
De familie Abels is gedurende de rest van de 19e eeuw de exploitant van de Jagtwagen. Tot 1878 is dat Roef sr. en daarna Roelf jr. In 1898 verkoopt Roef Abels jr de Jagtwagen en neemt met twee zusters zijn intrek in het ‘Witte huis op de bult’. Over dit huis schreef ik in een eerdere bijdrage in het Harener Weekblad. In 1900 wordt Engbert Horst de exploitant van de Jagtwagen. Tot de grote fatale brand op 13 februari 1940. Wie daarover meer wil lezen, verwijs ik naar mijn boek ‘Brand Meester, de geschiedenis van de brandweer Haren’ in de Harener Historische Reeks. Pas in 1962 volgt de herbouw in de vorm van het huidige pand met horeca, winkels en flatwoningen op de hoek Rijksstraatweg en (de kort daarna aangelegde) Vondellaan.
De columns ‘Harener Historie’ worden geschreven door Eppo van Koldam. De eerste 78 columns zijn verschenen in het Harener Weekblad. De serie is per 1 april 2020 voortgezet op www.oldgo.nl. Deze column is eerder gepubliceerd in het Harener Weekblad op 23 augustus 2017.